خانه کتاب مدیریت

فیلم خانه پدری کیانوش عیاری را دیدم. فیلم ساز باتجربه و درستکار ما سنگ تمام گذسته و مهارت های هنری خودش در فیلم سازی و نویسندگی به کمال نشان داده که اهل فن و فضل به آن پرداخته اند. من اما همه فیلم را نمادین و استعاری میبینم. کشتن دختر و چال کردن او در دنج ترین گوشه ی زیر زمین و سعی و تقلا در دور نگاه داشتن آن از خود و دیگران و قفل نهادن بر آن و هرگز توفیق نیافتن بر این، چه معنا دارد؟ این داستان و شرف و ناموس و خشونت همه به خاطر حرف و نظر مردم و نه شرع و شرعیات، همه بهانه است تا کیانوش بر سر ما که پنبه در گوش کرده و چشم بند زده ایم با فریاد بزند که سنت نقد نشده را نه میتوان در پسله پنهان کرد و نه می توان به فراموشی سپرد: با شیر آمد و با جان به در رود. سنت ابزار فیزیکی نیست که بتوان در صندوق نهاد و قفل بر درش زد و از چشم ها پنهانش کرد. سنت توئی در تو است در ذهن و جان تو است به قولی روح است و زیر بنا ست وتو روبنایی. اگر می خواهی و باید از دستش رها شوی باید به این زخم نیشتر بزنی آن را بشکافی بگذاری چرک و عفونتش برود بگذاری خون تازه در آن برود و گوشت و پوست تازه بیاورد از بنیاد های شریف و ته استخوان سنت نه از گندیدگی های اش نه از پیرایه های احمقانه ای که صاحبان قدرت و ثروت برآن بسته اند تا از گرده ات همچنان بار بکشند. کیانوش به ما می گوید ایرانی تحصیل کرده ی امروزی که شیفته غرب و تمدن جدید و تکنولوژی است چرا توفیقی نمی یابد و از این جا رانده و از جا مانده شده است. زیرا خودش را نمی شناسد. خودش را یعنی فرهنگ اش را و سنت اش را بسته بندی کرده و در صندوقچه نهاده بدون آن که آن را واخوانی کند درش رابسته و به آن جنبه ی تقدس داده: کور شوید دور شوید. اگر کسی به ایران باستان یا ایران اسلامی نگاه چپ بیندازد شکم او را سفره می کند. اگر حتی صاحب فکری به فردوسی مثلا اندک خورده ای بگیرد درست یا غلط. چشم او را در می آورد. ولی خودش نه فردوسی را خوانده نه غزالی را نه سعدی را نه حافظ را نه مولوی را و نه هیچکس دیگر را او پاسدار ناشناخته هاست. تعصب و تقدس چشم او را به روی همه چیز بسته. با همین نگاه هم وارد دنیای جدید می شود که غرب زدگی و خود باختگی از ان می زاید. اساس هر تمدنی از جمله تمدن غرب بر نقد است. انسانی که نقد نداند و نخواهد تمدن ندارد و نمی تواند داشته باشد. اگر خردک صدایی هم از کسی در امده ، او را به خون خود غلتانده اند. حالا چهل سال پس از انقلاب فارغ التحصیلان دانشگاه ها نه تنها فردوسی و غزالی نمی خوانند که هزار ماشاءالله اصلا کتاب نمی خوانند. و ما دوره می کنیم شب را و روز را هنوز را.

سهراب خلیلی شورینی

خرداد 1399